تاریخ انتشار: ۲ اردیبهشت ۱۴۰۳
ابوبکر محمدبن زکریای رازی یک همه چیز دان ایرانی بود که در حیطه های پزشکی، فیلسوفی و شیمی نیز تبحر و مهارت داشت.
زندگینامه زکریای رازی سراسر کشفیات و اقدامات ارزنده ای است که در ادامه بخشی از آن را بررسی خواهیم کرد.
او کاشف الکل است و تقریبا تمام افراد او را با این کشف بزرگ می شناسند.
جالب است بدانید که وی علاوه بر کشف الکل، جوهر گوگرد و نفت سفید را نیز کشف کرده است.
او علاوه بر مطالعه در حیطه هایی که در بالا ذکر کردیم، در حیطه ریاضی، منطق و کیهان شناسی نیز مشغول به فعالیت بوده و آثار مختلف و ارزنده ای را به ثبت رسانده است.
پدر علم تاریخ، زکریای رازی را بزرگ ترین پزشک ایران می نامید و به کار های وی علاقه فراوانی داشت.
همچنین اشخاصی چون پرویز اذکایی و جوئل کرمیر، او را شخصی معرفی می کردند که بر قله انسان گرایی کشور ایران ایستاده و افتخار آفرینی می کند.
ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که بگوییم به علت تلاش های بی نظیر زکریای رازی در حیطه پزشکی و داروسازی، روز ۵ شهریور در تقویم ملی به نام روز داروساز نام گذاری شده است.
در این بخش از زندگینامه افراد موفق به زندگینامه ابوبکر محمدبن زکریای رازی دانشمند ایرانی خواهیم پرداخت. پس در ادامه با ما در سایت جادوی باور همراه باشید.
محتویات
نام اصلی ابوبکر محمدبن زکریای رازی (Abu Bakr al-Razi)، محمد می باشد اما مورخان غربی او را با نام هایی همچون الرازی و رازس خطاب می کنند.
وی در تاریخ ۲۵۱ هجری قمری در شهر ری متولد شده است. بد نیست بدانید که کنیه او ابوبکر بود.
زکریای رازی تا دوران جوانی خود در شهر ری زندگی می کرد.
در برخی از روایات گفته اند که زکریای رازی نوازنده عود و سرونده شعر نیز در جوانی خود بوده است.
او بعد ها در حیطه زرگری و کیمیاگری نیز فعالیت خود را شروع نمود.
دیدگاه و تفکرات وی از دوران جوانی دچار تغییر و تحولات شدیدی شد. او در این دوران توانست به علم پزشکی وارد شود.
زکریای رازی پیش تر در آثارش اشاره نموده بود که به علت آسیب چشم هایش توسط اشتغال در علم کیمیا، برای درمان چشم هایش به علم پزشکی روی آورد.
در برخی از روایات آمده است که زکریای رازی، علم پزشکی خود را در بیمارستانی در بغداد آموزش دیده بود و با تلاش های خود توانست تا علم خود را بروز و دقیق نگه دارد.
وی برای تحصیل در این بیمارستان به بغداد سفر کرد. پس از اتمام تحصیلاتش توانست رئیس بیمارستان معتضدی شود.
جالب است بدانید که زکریای رازی بعد از مرگ معتضد (مالک بیمارستان)، به دیار خود یعنی ری بازگشت و کار درمان را در بیمارستان ری ادامه داد.
در زندگینامه زکریای رازی مشاهده می شود که او خود را نسخه ای از سقراط و بقراط می دانست.
بسیاری از افراد معتقد بودند وی یکی از آزاده ترین و مستقل ترین دانشمند ایرانی بود.
چرا که او معتقد بود قدرت استدلال هدیه ای همگانی است که خداوند به تمامی انسان ها عطا نمود.
جالب است بدانید که زکریای رازی از جمله دانشمندانی بود که به هیچ دینی اعتقاد نداشت.
در واقع زکریای رازی معتقد بود تمام ما انسان ها قابلیت این را دارند که به معرفت و دانایی دست پیدا کنند و به درجات بالا برسند.
او معتقد بود تمام انسان ها باهم برابر هستند. چرا که انسان ها بر سر برتری جویی به جنگ برمی خیزند و همین امر موجب می شود تا به هلاکت و دشمنی برسند.
وی با اینکه به طور معمول و همیشگی دین اسلام را مورد نقد قرار می داد، اما هیچ گاه او را دستگیر نکردند و یا اقدام به اعدام او نکردند.
بسیاری از افراد به او لقب هایی همچون: ملحد، ابن حزم، موسی بن میمون، نادان و… داده بودند.
زکریای رازی حتی از علوم فلسفی زمان خود نیز پیروی نمی کرد و صرفا عقاید خود را قبول داشت.
اما در نهایت طرفدار سقراط و افلاطون بود و حتی افکار مانوی را نیز دنبال می کرد.
فلسفه ای که رازی بنا نهاد، ترکیبی از فلسفه ایرانی، بابلی و هندی است که او را از سایر فلاسفه متمایز کرده است.
در زندگینامه زکریای رازی می توان مقدار تسلط وی برا فلسفه و هوش فلسفی او را مشاهده کرد.
در طی زندگینامه زکریای رازی از تمام خصوصیات وی نام برده شده اما کمتر به موضوع اخلاق و اصول اخلاقی وی پرداخته شده است.
زکریای رازی شخصی خوش برخورد، اهل مطالعه و دانش بود.
وی به افراد بیمار توجه می نمود و هر کمکی که از دستش بر می آمد، چه در حیطه پزشکی و چه در سایر موارد دریغ نمی کرد.
او از جمله افرادی بود که به فقرا، یتیمان و بینوایان کمک می کرد و همواره در تلاش بود تا بتواند رفاه هر چند کمی را برای آن ها مهیا کند.
جالب است بدانید که در آن زمان که اکثر پزشکان به درمان پادشاهان و ثروتمندان می پرداختند و از این کار افتخار می کردند، رازی دوست داشت تا افراد کم بضاعت و بی بضاعت را درمان کند و از این کار خود بسیار خوشحال بود.
او حتی به عیادت بیماران خود نیز می رفت و به طور مداوم آن ها را چکاپ می کرد.
زکریای رازی معتقد بود که هر کسی لیاقت پزشک بودن را ندارد و کسی که پزشک می شود باید ویژگی های مخصوص را داشته باشد.
وی در طی دوران تحصیل خود زیر نظر استادان گرانقدر و پیشکسوتی بوده و شاید به همین خاطر است که روحیات و صفات اخلاقی اش نیز با سایر اطباء فرق دارد.
او زیر نظر استاد علی بن ربن طبری، ابو زید بلخی و ابوالعباس نیشابوری یادگیری را شروع نمود.
البته رازی شاگردان زیادی را نیز تعلیم و تربیت داده که از جمله شاگردان وی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
رازی از جمله افرادی بود که بر بحث تغذیه و خورد و خوراک بسیار تاکید داشت و در تمام کتب خود نیز این موضوع را به طور مفصل توضیح داده است.
او حتی کتابی جدا در این باره دارد و رازهایی را که باعث تندرستی و سلامتی می شود را به طور کامل شرح داده است.
به عنوان مثال از خواص گندم، مضرات مشروبات الکلی، ضرر و خواص انواع گوشت ها سخن گفته است.
در مورد تعداد آثار ثبت شده زکریای رازی، تعاریف متعددی وجود دارد.
از آن جایی که بسیاری از نوشته های او که در نقد ادیان گوناگون بوده است مورد سانسور قرار گرفت، اکنون تعداد دقیق آثار وی در دسترس نیست.
اما می توان چندی از آثار او را نام برد.
در برخی از روایات تعداد کتب رازی را صد و شصت و هفت کتاب معرفی کرده اند.
اما به طور ریز و با جزئیات بدین شرح می باشد:
مجموع این کتاب ها صد و هشتاد و چهار جلد می باشد که به صورت ترجمه شده نیز در دسترس عموم قرار دارد.
جالب است بدانید که در زندگینامه زکریای رازی پزشکی کودکان نیز به چشم می خورد.
او اولین کسی است که کتابی مجزا در این باره نوشته است و به همین دلیل او را پدر پزشکی کودکان نامگذاری کرده اند.
رازی همچنین در کیهان شناسی نیز اطلاعات قوی داشت و علم خود را بر ۵ اصل استوار کرده بود:
همانطور که گفتیم زکریای رازی پایه گذار شیمی بود و کشفیات فوق العاده ای را از این علم بدست آورد که بدین شرح می باشند:
زکریای رازی که پزشکی مشهور و کار درست در زمان خود نیز بود، از جمله پزشکانی به شمار می رفت که راه ها و فنون درمانی اش در زمان حال نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
اکثر پژوهشگران از کتاب های ترجمه شده رازی استفاده می کنند.
جالب است بدانید که رازی اولین کسی است که به تفاوت بین آبله و سرخک پی برد و در کتاب خود به صورت مفصل به این موضوع پرداخت.
زکریای رازی معتقد است درمان بیماری با دارو کاری اشتباه است و ابتدا باید توسط غذا و خوراکی فرد بیمار را درمان کرد و در مرحله آخر که فرد با مواد خوراکی درمان نشد، از دارو استفاده کنیم.
او در این باره می گوید اگر پزشکی بتواند بیماری را توسط مواد خوراکی درمان کند به سعادت رسیده است.
در برخی روایات از زکریای رازی به عنوان جراح نیز یاد می کنند و این نشان دهنده این است که وی در بحث جراحی نیز صاحب نظر بوده و دستی در این رشته نیز دارد.
او حتی در یکی از کتاب های خود راجع به بیماری سنگ کلیه و مثانه توضیح داده و گفته است اگر دفع سنگ با راه های غیر از جراحی انجام نشد، باید اقدام به جراحی کنید.
وی حتی از ابزار و روش های جراحی را نیز در این کتاب شرح داده است.
زندگینامه زکریای رازی در اواخر عمرش به نابینایی گذشت.
علت اینکه چرا این دانشمند بزرگ نابینا شد را در روایت های مختلف، به صورت های متفاوت بیان کرده اند.
اما اصلی ترین و بیشترین علتی که از آن صحبت در میان است و الباه ابوریحان بیرونی نیز او را تایید کرده است این است که رازی به علت کار بیش از حد با مواد شیمیایی مثل بخار جیوه، چشمان خود را از دست داده است.
او هم همانند تمام افراد جهان تمام دانش و اندوخته های خود را در این دنیا رها کرد و رفت.
همانطور که در بخش های قبل نیز اشاره کردیم، رازی در اواخر عمر خود نابینا شد و در سال ۳۱۳ هجری قمری جان خود را از دست داد.
از آن جایی که آرامگاه رازی مکان مشخصی ندارد، در این باره تحریفات زیادی وجود دارد و هر یک از مفسران مکانی را به عنوان آرامگاه رازی حدس می زنند.
بیژن شهرامی معتقد است که آرامگاه رازی در محوطه برج طغرل است در حالی که احمد ابوحمزه معتقد است زکریای رازی در امام زاده شعیب به خاک سپرده شده است.
در نهایت اینکه آرامگاه این دانشمند ایرانی مفقود است و کسی از این موضوع اطلاعی ندارد باعث تاسف و ناراحتی است.
ما به عنوان یک ایرانی می توانیم کتاب های این دانشمند بزرگ را مطالعه کنیم و از آموزه های این استاد بزرگ، درس هایی کسب کنیم.
چرا که در سراسر زندگینامه زکریای رازی مشاهده می کنیم که در تمام امور دستی داشته و در تمام علوم سررشته داشته است.
بهتر است بدانید که برای بزرگداشت و یادبود زکریای رازی اقدامات زیادی انجام شده است که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
همچنین یکی دیگر از اقداماتی که برای بزرگداشت زکریای رازی انجام داده اند این است که زادروز او را به عنوان روز داروساز در تقویم ملی ثبت کرده اند.
یعنی ۵ شهریور که مصادف است با زادروز زکریای رازی، در ایران روز داروساز است.
دیدگاه‌ها